Ես այնքան էլ չգիտեմ ստել: Բայց առանձնահատուկ նողկանք չեմ զգում ստի դեմ: Նույնիսկ, ասեմ՝ չզարմանաք (թեպետ շատ տարօրինակ է հնչում)՝ կարգին ստել չգիտեմ, իսկ անմեղ սուտը պաշտում եմ:Մի ամսագիր պատվիրել էր ինձ գրախոսություն: Բայց իմ մասնագիտությունը գիրք գրելն է, ոչ գրախոսելը, և ես փորձում եմ հնարավորինս չդավաճանել իմ մասնագիտությանը: Հանգամանքներն այնպես դասավորվեցին, որ ես որոշեցի չհրաժարվել այդ կասկածելի առաջարկից: Քանի որ գրքեր գրախոսելը բավականաչափ տաղտկալի է, ես որոշեցի գրախոսություն գրել (շատ մանրամասն) մտացածին մի գրքի մասին, մի մարդու կյանքի նկարագրության, որ երբեք գոյություն չի ունեցել: Խոստովանում եմ՝ սարսափելի հմայված էի իմ գաղափարով: Նախ՝ թեպետ ուժերս պիտի ծախսեմ ճշմարտանման պատմություն գրելու վրա, կխնայեմ ժամանակը, որ պիտի կորցնեմ գիրքը կարդալու վրա: Բացի այդ՝ կխնայեմ նյարդերս, որովհետև ստիպված չեմ լինի զայրանալ «այդ հիմար հեղինակի վրա, որ գրողը գիտի՝ ինչ է մոգոնել»:Երբ գրախոսությունը տպագրվեց, ես բարոյապես պատրաստ էի սպառնալիքներով («Դադարեք անամոթաբար ստել») և բողոքներով («Ամեն տեղ փնտրեցի, բայց ոչ մի տեղ չգտա այդ գիրքը») լեցուն նամակների փոթորկին: Բայց ինձ ոչ ոք չգրեց: Ոչ ոք: Ես, իհարկե, պատրաստ էի ամեն ինչի, բայց թեթևացած շունչ քաշեցի: Չեի ասի, թե ամսագրերում հրապարակվող գրախոսությունները ոչ ոք լուրջ չի ընդունում, բայց որոշ կասկածներ ունեմ:Կան նաև հարցազրույցներ: Հիմա ես ջանում եմ բարեխիղճ պատասխանել հարցերին, բայց երբ երիտասարդ էի ու հանդուգն, երբեմն ինձ որոշ ազատություն էի թույլ տալիս: Օրինակ, երբ ինձ հարցնում էին, թե ի՞նչ գրքեր եմ կարդում, ես խորիմաստ ասում էի. «Վերջերս ես տարվել եմ Մեյձիի դարաշրջանի (1886-1912 թթ.) գրականությամբ: Հիմնականում կարդում եմ գրականության խոսակցական ուղղության քիչ հայտնի հեղինակների գործեր: Համոզված եմ, որ Սյոգո Մուտագուտիի և Գոխեյա Օսակիի գրքերը կարող են ներշնչել նաև ժամանակակից հեղինակներին»:
Շենգավիթ բնակատեղի, Արարատյան դաշտի և Հայաստանի ցածրադիր հովիտների վաղ բրոնզեդարյան բնակատեղիներ։ Դրանք արհեստական բլուրներ են՝ բաղկացած կավակերտ հյուղակների աղյուսաշար արմերի մնացորդներից և մոխրի թանձր շերտերից։ Դրանք, որպես կանոն, զետեղված են համեմատաբար բարձրադիր վայրերում, գետերի, գետակների, առվակների ափերին կամ նրանցից ոչ հեռու, տափարակ ու բարեբեր դաշտերի մեջ, գրավում են մի քանի հեկտար տարածություն և երբեմն ամրացվում են աղյուսաշար կամ քարե հզոր պարսպապատերով (Շենգավիթ, Շրեշ-բլուր)։ Արարատյան դաշտի ամենաերևելի և երկարակյաց հուշարձաններից մեկը Շենգավիթ կոչվող բնակատեղին է, Երևանի հարավ-արևմտյան մասում, Հրազդանի ձախ ափին։ Այն զբաղեցնում է 6 հեկտար տարածությամբ անկանոն ձվաձև մի հարթակ, գետի մակերևույթից մոտ 12 մ բարձրության վրա։ Բնակատեղին շրջափակված է անմշակ քարերից կառուցված հզոր պարսպով, որն ունի աշտարակներ, որմնահեց ելուստներ և դեպի ջուրը տանող ստորերկրյա սալածածկ գետնուղի։ Պարսպապատի մեջ առնված բնակատեղին կառուցապատված է առանց որոշակի հատակագծի՝ կացարանների ու տնտեսական կառույցների խառնիխուռն դասավորությամբ, անկանոն ու ծուռումուռ նրբանցքներով։ Բնակատեղին ունի այսպիսի կառույցների միմյանց հաջորդող 4 շերտ, որոնք իրարից անջատվում են 20-25 սմ հաստություն ունեցող խավերով։ Ժամանակագրական տարբեր շերտերի առկայությունը վկայում է, որ Շենգավիթի բնակավայրում կյանքը հարատևել է դարեր շարունակ։ Բոլոր շերտերում հայտնաբերված կառույցները բաղկացած են գավիթներից, կլոր կացարաններից ու հարակից քառանկյունի տնտեսական շինություններից, որոնց հարդախառն աղյուսե պատերը հենվում են քարե հիմնապատերի վրա։
Շենգավիթի կառույցները վկայում են ինչպես շինարարական դարավոր ավանդույթների հարատևման, այնպես էլ շինարարության ու պրիմիտիվ ճարտարապետության որոշակի առաջընթացի մասին։ Ի տարբերություն 5-րդ-4-րդ հազարամյակների կառույցների, Շենգավիթի կացարանները բավական ընդարձակ են ու բարեկարգ։ Շինարարական աղյուսը ստանում է ավելի հաստատուն ձև և ստանդարտ չափեր, քարե շեմեր և աստիճաններ ունեցող մուտքերը զետեղվում են գերազանցապես արևելյան կողմում, հատակները պատրաստվում են մանր կոպիճի համակենտրոն շարվածքով, ապա ծեփվում կամ աղյուսապատվում են, պատերը դրսից ու ներսից հարդարվում են նուրբ կավե շփոթով, կացարանի շրջագծով մեկ պատրաստվում են աղյուսե նստարաններ ու մահիճներ, կացարանի կենտրոնում, որպես կանոն զետեղվում է բարձրարվեստ պաշտամունքային օջախը, այլ մասերում շինվում են քարե օջախներ և այլն, և այլն։
Հայաստանը Երվանդունիների օրոքԲեհիսթունյան արձանագրությունը
Ըստ ավանդության` Նինվեի գրավման ժամանակ (Ք.ա. 612թ.) մարերին աջակցել է հայոց նահապետներից Պարույր Սկայորդին, որին Մարաստանի Կիաքսար թագավորը ճանաչել է Հայոց արքա: Պարույրի ազգականներից Երվանդ Սակավակյացը հիմք դրեց հայկական նոր արքայատոհմի, որը նրա անունով կոչվեց Երվանդունիների հարստություն:
Մայրաքաղաքը շարունակում էր մնալ Վանը, իսկ IV դարից դարձավ Արմավիրը:
Երվանդունիների համահայկական թագավորությունն ընդգրկում էր նախկին Վանի թագավորության տարածքը, այսինքն` գրեթե ամբողջ Հայկական լեռնաշխարհը եւ համապատասխանում էր հայ ժողովրդի էթնիկական սահմաններին:
Հույն պատմագիր Հերոդոտոսը Ք.ա. 6-5-րդ դարերի Հայաստանը ներկայացնում է միաձույլ հայ ժողովրդով բնակեցված եւ ընդարձակ մի երկիր, որի սահմանները հարավ-արեւելքում հասնում էին մինչեւ Փոքր Զավ գետի ակունքները եւ Մարաստան, հարավում` մինչեւ Ադիաբենե (Ասորեստան), հյուսիս-արեւմուտքում` մինչեւ Պոնտոս, արեւմուտքում` մինչեւ Կիլիկիա:
Երվանդ 2-դի դիմանկարով դրամ
Հերոդոտոսը Հայաստանի անբաժան երկրամասն է համարում նաեւ Եփրատից արեւմուտք ընկած Պակտիկեն, որը համընկնում է Փոքր Հայքին: Այլ խոսքով` Հերոդոտոսին ծանոթ Հայաստանը լիովին ընդգրկում էր Հայկական լեռնաշխարհը:
Երվանդ Սակավակյացը ստիպված ընդունում է Մարաստանի գերիշխանությունը եւ պարտավորվում է հարկ վճարել, իսկ պատերազմի դեպքում` տրամադրել զորքի կեսը: Ըստ հույն պատմիչ Քսենոփոնի` հայերն ունեին 8.000 հեծյալ եւ 40.000 հետեւակ զորք: Հայաստանը լիովին պահպանում էր պետական անկախությունը, տարածքային ամբողջականությունը, հոգեւոր-մշակութային ինքնուրույնությունն ու կենսունակությունը, որոնք հաստատուն հիմքերի վրա էին դրվել նախընթաց դարերում:
Երվանդ Սակավակյացը փորձեց ապստամբել Մարաստանի Աժդահակ (Ք.ա. 585-550թթ.) թագավորի դեմ: Վերջինիս զորավար Կյուրոսը կարողացավ խաբեությամբ ձերբակալել Հայոց արքային եւ նրա ընտանիքի անդամներին:
Հայոց թագաժառանգ Տիգրանի միջնորդությամբ, որը Կյուրոսի ընկերն էր, հաշտություն է կնքվում:
Հայի պատկեր` Պերսեպոլիսի բարձրաքանդակներից (մթա 6-րդ դար)
Մարաստանի գերիշխանությունը Առաջավոր Ասիայում երկար չտեւեց: Աժդահակի դեմ ապստամբեց Կյուրոսը, որը պարսկական Աքեմենյան տոհմից էր: Նրան միացավ Հայոց արքա Տիգրան Երվանդյանը (Ք.ա. 560-530թթ.): Հայ-պարսկական զորքերը գրավեցին Մարաստանի մայրաքաղաք Էկբատանը, իսկ Աժդահակը սպանվեց:
Ք.ա. 550թ. Կյուրոս Մեծը ստեղծեց հին աշխարհի ամենահզոր տերություններից մեկը՝ Աքեմենյան կայսրությունը, որի դաշնակիցն էր Հայաստանը:
Ք.ա. 538թ. Հայոց արքա Տիգրանը Կյուրոսի հետ մասնակցել է նաեւ Նոր Բաբելոնի թագավորության կործանմանը:
Ք.ա. 522-520թթ. մի շարք հպատակ երկրներ ապստամբեցին աքեմենյան Դարեհ I արքայի (Ք.ա. 522-486թթ.) դեմ: Այդ ապստամբության եւ մղած ճակատամարտերի մասին հիշատակված է Դարեհի` Բիհիսթուն ժայռի վրա թողած եռալեզու արձանագրության մեջ:
Չնայած Դարեհը Հայաստանը չի հիշատակում ապստամբած հպատակ երկրների շարքում, սակայն նրա զորքերը մտան նաեւ մեր երկիր, ուր հանդիպեցին ամենահամառ դիմադրությանը: Դա վկայում է, որ Հայաստանը մինչ այդ պահպանել էր անկախություն եւ նույնիսկ աջակցել էր Աքեմենյանների դեմ ապստամբած երկրներին:
Նեմրութ լեռան վրա գտնվող արձանախումբը
Այդ ժամանակ ապստամբել էր նաեւ Բաբելոնը, ուր արքա էր հռչակվել հայազգի Արախան:
Այդ ամենը վկայում են հայերի ռազմաքաղաքական մեծ դերակատարության մասին:
Արծաթյան պտյակ (ռիթոն)’ Երզնկայից ,Ք.ա. 5-րդ դար
Դարեհը Հայաստան էր ուղարկել երկու բանակ` պարսիկ Վահումիսայի եւ հայազգի Դադարշիշի գլխավորությամբ: Ճակատամարտերը հիմնականում տեղի ունեցան Հյուսիսային Միջագետքում եւ Հայաստանի հարավում:
Նրանք միայն 5 ճակատամարտերից հետո կարողացան հաղթել եւ հնազանդեցնել Հայաստանը:
Ապստամբության ճնշումից հետո Դարեհը Աքեմենյան պետությունը բաժանեց 20 սատրապությունների:
Հայաստանն ընդգրկում էր 13-րդ եւ 18-րդ սատրապությունների տարածքները:
Սատրապի պաշտոնը հիմնականում տրվում էր Երվանդունի թագավորներին, որոնք պահպանել էին իրավունքների մեծ մասը եւ ներքին ինքնավարությունը, իսկ որոշ դեպքերում սատրապ էր նշանակվում որեւէ պարսիկ մեծատոհմիկ:
Այս վիճակը շարունակվեց մինչեւ Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքը:
Ք.ա. 334թ. Ալեքսանդր Մակեդոնացին հարձակվեց Աքեմենյան կայսրության վրա եւ գրավեց նրա արեւմտյան մասը:
Ք.ա. 331թ. Գավգամելայի վճռորոշ ճակատամարտում Ալեքսանդրը ջախջախեց Դարեհ III արքայի բանակը եւ կործանեց Աքեմենյան կայսրությունը:
1. Երվանդակերտի ավերակներից
Գավգամելայի ճակատամարտին մասնակցեցին եւ իրենց մարտական բարձր որակներով փայլեցին Մեծ եւ Փոքր Հայքերի բանակները` Երվանդ III-ի եւ Միթրաուստեսի գլխավորությամբ:
Աքեմենյան Պարսկաստանի կործանումից հետո Ք.ա. 336 թվականից Մեծ Հայքում իշխող Երվանդ III-ը իրեն հռչակեց անկախ թագավոր (Ք.ա. 331-300թթ.), Փոքր Հայքում նույնը արեց Միթրաուստեսը:
Երվանդը, հակահարված հասցնելով Ալեքսանդր Մակեդոնացու զորավարներ Մեմնոնոսի եւ Սելեւկիոս Նիկատորի ոտնձգություններին, հաջողությամբ պաշտպանեց Մեծ Հայքի թագավորության անկախությունը:
Նրա աջակցությամբ իրենց անկախությունը պահպանեցին նաեւ Փոքր Հայքի, Պոնտոսի եւ Կապադովկիայի թագավորությունները:
2. Երվանդակերտի ավերակներից
Ք.ա 323թ. Ալեքսանդր Մակեդոնացին մահացավ, եւ նրա կայսրությունը տրոհվեց մի քանի մասի, որոնցից ամենամեծը Սելեւկյան պետությունն էր: Վերջինս դարձավ Մեծ Հայքի գլխավոր հակառակորդը եւ բազմիցս փորձեց նվաճել այն: Սակայն հայկական բանակը կարողանում էր արժանի հակահարված տալ սելեւկյաններին:
Ք.ա. 260թ. Սամոս (Շամ) Երվանդունին, որը Ծոփքի եւ Կոմմագեների կառավարիչն էր, հրաժարվեց ենթարկվել Մեծ Հայքի թագավորին եւ հռչակվեց ինքնուրույն թագավոր:
Սամոսը հիմնեց Սամոսատ (Կոմմագենեում) եւ Սամոկերտ (Ծոփքում) քաղաքները:
Սամոսին հաջորդեց որդին` Արշամը (Ք.ա. 240-220թթ.), որը հիմնեց Արշամաշատ մայրաքաղաքը (Ծոփքում) եւ Արսամեա անունով երկու քաղաք (Կոմմագենեում):
Ք.ա. 220թ. սելեւկյանների միջամտությամբ Ծոփքից առանձնացավ Կոմմագենեն: Այսպիսով Ք.ա. 3-րդ դարի վերջին Հայաստանը բաժանված էր չորս թագավորությունների` Մեծ Հայք, Փոքր Հայք, Ծոփք, Կոմմագենե:
Տրոհված եւ մասնատված երկիրը այլեւս չուներ նախկին հզորությունը, որպեսզի հակահարված տար օտար նվաճողներին:
Երվանդաշատ մայրաքաղաքը
Մեծ Հայքում Երվանդունիների վերջին ներկայացուցիչն էր Երվանդ IV-ը (Ք.ա. 220-201թթ.): Նա Ախուրյանի եւ Արաքսի գետախառնման մոտ հիմնադրեց Երվանդաշատ նոր մայրաքաղաքը (մանրամասնությունների համար սեղմեք այստեղ http://akunq.net/am/?p=209), նրանից քիչ հյուսիս` Երվանդակերտը եւ Երվանդավանը, իսկ Ախուրյանի աջ ափին` Բագարանը, որը դարձավ խոշոր սրբավայր:
Արգիշտիխինիլի-Արմավիրի միջնաբերդի մի հատվածի վերակազմությունը
Ք.ա. 201թ. սելեւկյան արքա Անտիոքոս III Մեծի զորքերը` հայ զորավար Արտաշեսի գլխավորությամբ, տապալեցին Երվանդ IV-ին եւ նվաճեցին Մեծ Հայքը, որտեղ կառավարիչ (ստրատեգոս) կարգվեց Արտաշեսը:
Ծոփքի Երվանդունի արքա Քսերքսեսը (Ք.ա. 220-201թթ.) նախ դարձավ սելեւկյան արքա Անտիոքոս III-ի կիսահպատակը, իսկ Ք.ա. 201թ. դավադրությամբ սպանվեց:
Փոքր Հայքը եւ Կոմմագենեն եւս դարձան սելեւկյան պետության ստրատեգիաներ:
Անտիոքոս III-ը Ծոփքում կառավարիչ կարգեց` Զարեհին, Փոքր Հայքում` Միհրդատին, Կոմմագենեում` Պտղոմեոսին: Այսպիսով` Երվանդունիների հայկական թագավորությունները դարձան սելեւկյան կայսրության նվաճողական քաղաքականության զոհը:
Երվանդյան արքայատան, այդ թվում` Ծոփք-Կոմմագենեի արքայաճյուղի ներկայացուցիչները, կառուցել են բազմաթիվ քաղաքներ, իրենց անուններով ու պատկերներով հատել են դրամներ, խթանել են երկրի տնտեսական զարգացումը, խրախուսել հելլենիստական մշակույթը:
Նրանց օրոք Հայաստանում պետականությունը այնպիսի ամուր հիմքերի վրա էր դրվել, որ օտարերկրյա տիրապետությունը շարունակվեց միայն մեկ տասնամյակ:
1. Հնարավո՞ր է արդյոք 1, 2, 3, …, 21 բնական թվերը բաժանել խմբերի այնպես, որ յուրաքանչյուր խմբի ամենամեծ թիվը հավասար լինի այդ խմբի մյուս թվերի գումարին։
Мхита́р Севасти́йский (Себастаци, арм. Մխիթար Սեբաստացի, также итал. Mekhitar da Pietro, в миру Манук Петросян; 7 ноября 1676, Сивас, Османская империя — 16 апреля 1749, монастырь св. Лазаря,Италия) — основатель ордена мхитаристов.
Родился в Севастии (Сивас, западная Армения, территория современной Турции) 7 февраля 1676 года. Поступил в монастырь Сурб Ншан (Святого Знамения), где принял имя Мхитар (Утешитель). В 15 лет уже был саркавагом. Стремясь к знаниям, отправился в Эчмиадзин, который считал центром цивилизации. В пути встретил миссионера-европейца и армянского путешественника, чьи рассказы о западном мире его глубоко поразили; с тех пор он стремился приобщить свой народ к достижениям Запада. Полтора года бродил с места на место, зарабатывая на жизнь преподаванием, затем вернулся в Сивас, где посвятил себя чтению армянских, сирийских и греческих богословов. После неудачной попытки попасть в Европу через Александрию был рукоположен в Сивасе в сан священника (1696), получил церковную ученую степень вардапета(1699).
В качестве проповедника отправился в Константинополь, где вокруг него собрался кружок учеников, в 1701 году оформившийся в монашескую общину, которая, помимо типичных религиозных задач, поставила себе целью просветительскую деятельность среди армян и их воссоединение со Святым Престолом. В ходе начавшихся гонений на католиков со стороны турецких властей и подчиненных им православных и нехалкидонских иерархов был вынужден укрыться в монастыре капуцинов, находившемся под дипломатической защитой Франции, затем бежать в Морею (в то время находившуюся под контролем Венецианской республики. В Модоне он построил армянскую церковь и монастырь, заложив основы будущего ордена. В 1712 году Папа Климент XI дал этому начинанию официальное одобрение и назначил Мхитара аббатом. Однако уже через три года между Венецией и Османской империей началась война, поставившая монастырь под угрозу. Мхитар с шестнадцатью спутниками перебрались в Венецию, чтобы основать там новый монастырь. Модон же был захвачен турками, монастырь разрушен, около 70 остававшихся там монахов рассеяны.
В Венеции Мхитару удалось получить в дар небольшой остров Святого Лазаря, расположенный в южной части Венецианской лагуны, вблизи острова Лидо. Официальное переселение состоялось 8 сентября 1717 года. На острове Мхитар и его собратья восстановили из руин старую церковь и выстроили монастырь, со временем ставший одним из мировых центров армянской культуры. Здесь Мхитар прожил 30 лет, занимаясь литературными трудами и печатным делом. Он скончался 16 апреля 1749 года.
Конгрегация мхитаристов.
Мхитар и его собратья, восстановили из руин старую церковь и выстроили монастырь, со временем, ставший одним из мировых центров армянской культуры. Они издавали труды древнеармянских писателей, исследования по армяноведению, словари, переводили литературные памятники древнегреческой и римской литературы на древнеармянский язык. Мхитар Себастаци явился первым автором Айказянского словаря, редактором и издателем Библии на армянском языке, издателем научных текстов. Он написал и опубликовал «Грамматику древнеармянского айказянского языка». Видя, что народ не понимает грабар, создал такие труды, как «Вопрошение о грамматике и ее частях», «Риторику». Он проложил путь очищения языка от заимствований. По его пути пошли последующие грамматики. Грамматика Мхитара дважды была переведена на грузинский язык и составлена первая грамматика грузинского языка. Велика роль Мхитара Себастаци в развитии армянского языкознания, армянской культуры. Он составил программу, которую осуществляли и продолжили его ученики. В частности, новый Айказянский словарь создан на основе «Словаря» Мхитара. Кроме монастырских школ, действующих на острове Св. Лазаря и в Вене, мхитаристы имели школы во многих городах, где проживало большое число армян. Мхитаристы сыграли неоценимую роль в собирании и издании образцов древнеармянской книжности. В монастырях Венеции и Вены хранятся тысячи рукописей, десятки тысяч древнейших изданий и изданных в наши дни армянских книг. Они издали сочинения почти всех выдающихся представителей древнеармянской словесности — Агатангелоса, Корюна, Фавстоса Бузанда, Хоренаци, Езника, Егише, Лазаря Парпеци, Ована Мандакуни, Григора Нарекаци, Нерсеса Шнорали и многих других.
Мхитаристы перевели и издали лучшие образцы классической литературы: «Илиаду» и «Одиссею» Гомера, 6 томов «Сравнительных жизнеописаний» Плутарха, «Воспитание Кира» Ксенофонта, сочинения Цицерона, Сенеки, Марка Аврелия, трагедии Софокла, басни Эзопа, «Божественную комедию» Данте, «Потерянный рай» Мильтона, «Манфред» Байрона, трагедии Расина, Корнеля и многое другое.В организации в разное время состояли поэты: сам Мхитар Себастаци – основатель Конгрегации, представитель классицистического направления – Арсен Багратуни, романтик – Гевонд Алишан, впервые написавший цикл стихотворений «Песни Наапета» на новоармянском языке и другие.
Здесь Мхитар прожил 30 лет, занимаясь литературными трудами и печатным делом. В возрасте 73 лет Себастаци тяжело заболел и умер 27 апреля 1749 г. Похоронен в монастыре св. Лазаря. Мхитар Себастаци — основатель арменистики, это величина, которая своим масштабом, значимостью может быть сопоставима лишь с Месропом Маштоцем, его деятельность — поворотный пункт армянской культуры. Среди выдающихся его последователей можно назвать первого армянского археолога и географа Гукаса Инчичяна, основателя армянской риторики Степаноса Агонца, ставшего впоследствии главой конгрегации, историка Микаэла Чамчяна, автора трехтомной капитальной «Истории Армении», особая заслуга которого состоит еще и в создании трудов по армянской грамматике на турецком языке армянскими буквами, поскольку армяне турецкой провинции все более становились тюркоязычными. С Конгрегацией мхитаристов в значительной степени связано научное исследование древнеармянской книжности и языка, издание сочинений десятков средневековых авторов, переводы образцов греко-римской и западноевропейской литературы, основание периодических изданий на ашхарабаре. Чтобы понять значение и место Конгрегации мхитаристов, нужно учесть историческую обстановку, которая сложилась в тот период в Армении. В первый период члены конгрегации занимались переводами трудов выдающихся мыслителей, где представлено Богословие Католической Церкви. В 1789 году Конгрегации удалось открыть на острове Св. Лазаря типографию, которая со временем стала одной из лучших типографий Италии. За последующие 200 лет в этой типографии печатались сотни книг по искусству, географии, истории и филологии, официальный орган Мхитаристской конгрегации Венеции — журнал «Базмавеп» (с 1843 года по сей день) и иллюстрированный «Гегуни». Многие члены конгрегации, бывая в армянских областях, наряду с просветительской миссией занимались проповедничеством, однако основным направлением деятельности Мхитара Себастаци было письменное слово, издание книг, то есть просвещение. Конгрегация, основанная Мхитаром Себастаци, в армянской среде вызвала определенную реакцию. Ее интенсивная культурная деятельность заставила представителей Армянской Апостольской Церкви подумать о возрождении культурных центров в Армении. На этой основе и была создана Армашская школа (в Западной Анатолии). Дух соревнования побудил Эчмиадзинских деятелей превратить Геворкяновскую школу в Академию. Наличие Конгрегации мхитаристов вызвало активность и в Новой Джульфе: в 1600-е годы армяне основали там монастырь, в котором Хачатур Кесареци создал типографию, издавал книги и направил в Венецию своих учеников. Армянский первопечатник Воскан Ереванци из Новой Джульфы переселился в Амстердам, где в 1666 году армянами была создана первая типография. Благодаря патриотизму, последовательности ее главы, Конгрегация мхитаристов внесла огромный вклад в сохранение и развитие армянской культуры; собрала ценнейшие произведения культуры от Древнего Египта до современности — более 3 тысяч редких рукописей, которые сегодня хранятся в Музее мхитаристов Венеции и Вены. Это огромное духовное и художественное достояние. До конца XIX века мхитаристы были лучшими исследователями арменистики и к ним ездили европейцы, чтобы получить образование в этой области.
В Армении c 1998 года действует официальное представительство Конгрегации мхитаристов
Հանդուրժողականությունը քաղաքացիական հասարակության արժեք ու սոցիալական նորմ է, որը դրսևորվում է քաղաքացիական հասարակության բոլոր անդամների տարբեր լինելու, տարբեր կրոնական, քաղաքական, ազգային և այլ սոցիալական խմբերի միջև կայուն ներդաշնակության ապահովման, տարբեր մշակույթների, քաղաքակրթությունների և ժողովուրդների բազմազանության հանդեպ հարգանքի, իրենց արտաքնով, լեզվով, համոզմունքներով, սովորույթներով ու դավանանքով տարբերվող մարդկանց ըմբռնումով մոտենալու և նրանց հետ համագործակցելու պատրասատակամության մեջ:
Որո՞նք են տարբերությունը հանդուրժողականության, համբերության և անտարբերության։ Նշե՛լ օրինակ
Հանդուրժողականության այսպես ասած ժամանակ մենք ունենք ազատ ընտրություն:Համբերության ժամանակ մենք այդ ազատ ընտրությունը կոտրում ենք մեր մեջ:Իսկ անտարբերության ժամանակ մարդկանց ուղղակի միևնույն է եթե դա չի վերաբերվու իրենց ապա նրանք պարզապես չեն միջամտում:
Ի՞նչ կարևորություն ունի հանդուրժողականությունը հասարակության մեջ։
Հանդուրժողականությունը դա հասարակության կարևորագույն արժեքնորից մեկն քանի որ միմիանց հասկանալը և զ ճելը,հանդուրժելը կանխում է վեճեր,կռիվներ,բաժանումներ:
Այսօր մենք այցելեցինք Տիգրանենց տուն։ Սկզբում զբոսնեցինք գյուղով ու հավաքեցինք փոքր ձմերուկներ, հետո հետ եկանք, մի քիչ նստեցինք ու սկսեցինք նուռ հավաքել, կարտոֆիլ լվանալ ու լավաշ կտրել։ Կարտոֆիլների համար կրակ վառեցինք ու խորովեցինք։ Բոլորով հաց կերանք ու շարժվեցինք Մուսա լեռ։
Այնտեղ զբոսնեցինք ու մի քանի պատմություն լսելուց հետո վերադարձանք հետ Երևան։ Ինչ-որ յուրօրինակ բան չարեցինք, բայց չգիտեմ ինչու օրը շատ տպավորիչ էր
